De inwoners, het fruit en het bekendste dier van Nieuw-Zeeland: allemaal zijn het kiwi's. Maar wie of wat was er als eerste?
Het goede antwoord is het dier. De vrucht komt oorspronkelijk uit China en droeg nog de naam Chinese kruisbes. Pas in de twintigste eeuw werden kiwizaden naar Nieuw-Zeeland gehaald. Toen de supergezonde vrucht daar een belangrijk exportproduct werd, werd hij vernoemd naar de bekende inlandse loopvogel die met zijn ronde harige lichaam wel iets weg heeft van de vrucht: de kiwi.
Loopvogels
De kiwi is het symbool van Nieuw-Zeeland en dankt haar naam aan het geluid dat het mannetje maakt. Het diertje is ongeveer even groot als een normale kip en is daarmee verreweg de kleinste loopvogel. Ze hebben wel vleugels, maar kunnen er niet mee vliegen. De veren lijken meer op haren en ze hebben geen staart.
Kiwi's zijn nachtdieren met slechte ogen, maar een sterk ontwikkelde reukzin. Met hun spitse snavel kunnen ze goed in de grond wroeten naar wormen en insecten. De meest voorkomende soort is de bruine kiwi.
Kleine bruine veertjes, vogelpoep en pootafdrukken. Er moet een kiwi in de buurt zijn, maar reken er niet op dat je hem daadwerkelijk ziet. Het is een schuwe vogel die zich om het minste of geringste geluid verstopt.
Oerdieren
Miljoenen jaren voordat de eerste mensen naar Nieuw-Zeeland kwamen, leefde de kiwi er al. Er bestonden geen zoogdieren in het land, waardoor de vogel onbedreigd kon ontwikkelen. Hierdoor kan hij ook niet vliegen. Waarschijnlijk leefden er toen ongeveer twaalf miljoen kiwi's. Nu zijn dit er enkele tienduizenden.
Zo'n duizend jaar geleden kwamen de eerste mensen naar Nieuw-Zeeland. Zij brachten zoogdieren als hermelijnen, honden en katten met zich mee. Plotseling had de kiwi wel natuurlijke vijanden. Sindsdien wordt kiwi bedreigd.
Maori
In het bos klinkt geschreeuw en gezang. De Maori bereiden zich met een speciaal ritueel voor op de kiwi-jacht. Dit doen ze omdat ze geloven dat de kiwi wordt beschermd door Tane Mahuata, de god van het bos. Het vlees van de dieren werd opgegeten en de huid gebruikt voor ceremoniële gewaden.
Inmiddels jagen de Maori al honderd jaar niet meer op kiwi's. Toch blijft het dier speciaal voor hen. Zo is de geboorte van een zeldzame witte kiwi een teken van voorspoed.
Kiwicrèche
Alle soorten kiwi's staan op de lijst met bedreigde diersoorten. Het aantal kiwi's neemt elk jaar af, onder andere omdat maar een heel klein deel van de kiwikuikens het eerste levensjaar overleeft. Om dit te voorkomen, zetten allerlei organisaties zich voor het dier in.
Zo heeft de Bank of New Zealand Save the Kiwi allerlei beschermprojecten, zoals Operation Nest Egg. Hierbij worden kiwi-eieren uit het nest gehaald en kunstmatig uitgebroed, waarna ze naar een kiwicrèche in hun natuurlijke leefgebied worden gebracht om veilig hun eerste jaar door te komen. Vervolgens worden ze terug in de vrije natuur gezet. Hiermee wordt de overlevingskans van de kuikens verhoogd van vijf naar veertig procent. En nu maar hopen op de geboorte van een wit kiwikuiken…
